België trekt ten oorlog kopt de Standaard in zijn weekendeditie. Toen ik de titel vanmorgen las verslikte ik even in mijn koffie. Wat zou je anders doen? Blijkbaar stuurt het nieuwe kabinet defensie zijn zonen uit: België stuurt vier F-16’s en een 120 militairen naar Kandahar om actief aan de NAVO missie in Afghanistan deel te nemen.

Tot nu toe beperkte de rol van onze jongens zich vooral tot het beschermen van de vliegveld van het relatief veilige Kaboel. Geen fantastische opdracht en er wordt nogal smalend gezegd dat daar meteen ook de gezelligste bar in Afghanistan is. De druk op ons landje om meer middelen en mensen in te zetten is dus zeer groot.

Met een kabinet van lopende zaken en wat handig onderhandelen konden we die boot altijd afhouden. Met de komst van een interimregering lukt dat nu niet meer. Alleen, zijn we er wel klaar voor?

De Crem is nog maar pas minister maar probeert toch van het achterblijvertje van de klas een gezond departement te maken: annulatie van foute orders, snoeien in aanstellingen,… Jaren wanbeleid hebben van ons leger immers een lachtertje gemaakt. Is een maand wel voldoende om nu al een actieve missie (in de politieke retoriek zou het niet gaan om een anvalsopdracht) aan te nemen? Zoiets kost immers wel wat. Geld dat het departement beter kan besteden aan structurele hervormingen en nieuw materieel.

We zijn nu eenmaal een NAVO bondgenoot, maar is het echt wenselijk om bommen te gooien in Afghanistan? Is oorlog in Afghanistan onvermijdelijk? Even uitzoomen naar de context. Het land is zowat de laatste plaats waar je oorlog wil voeren. De geografie en onbestaande infrastructuur maken het land een logistieke nachtmerrie. Doorheen de geschiedenis hebben tal van legers het onderspit gedolven tegen lokale warlords en allerlei facties. Daardoor is het een regio die nooit echt gepacificeerd is geweest. De ideale broedkamer voor terroristen van allerlei allaam en om drugs op grote schaal te produceren. In een geglobaliseerde wereld overstijgt de impact van een instabiele staat – voor zover je daar van spreken – het regionale. Dat hebben de aanslagen van 9/11 bewezen. Op dat moment krijgt ook het Westen er belang bij om in Afghanistan een sterk regime te installeren dat het machtsvacuum inneemt, de lokale bevolking beschermt en kans geeft om zich te ontwikkelen.

Als klein landje delen wij nochtans hetzelfde belang als dat van de grote NAVO partners. Uiteindelijk gaat het er niet louter om dat er hier in Brussel of Antwerpen nog geen zelfmoordterroristen zijn gesignaliseerd, maar wel over een gedeelde verantwoordelijkheid naar andere regionale en westerse naties toe die wel hebben af te rekenen met het probleem. Ook de strijd tegen de drugshandel kan niet enkel in de havens van Antwerpen en Zeebrugge worden gespeeld. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat Afghanistan geen failed state wordt.

Natuurlijk, het publiek is absoluut niet happig om in een oorlog te stappen waarvan de context niet duidelijk is. Het cliché wil dat het om een oorlog gaat waar het westen met gesofisticeerd materiaal onderontwikkelde islamstrijders met AK’s uit grotten proberen te jagen. De rol van de media moet hierin duidelijk zijn: informeren en de context schetsen. Iets wat tot nu toe in mijn ogen onvoldoende gebeurt. Ook in dat opzicht hebben beleidsmakers een verantwoordelijkheid tegenover de eigen bevolking: uiteindelijk worden onze jongens in een potentieel gevaarlijke situatie gebracht en mogen we in eigen land in de nabije toekomst misschien opmaken voor écht terreuralarm met alles wat erbij hoort.

Uiteindelijk ben ik het idee om een actievere rol in NAVO missies te spelen niet helemaal ongenegen. Te lang wikkelen we ons al in de warme mantel van bescherming die door de andere NAVO partners wordt voorzien. We kunnen moeilijk nog langer louter genieten van de voordelen van een geglobaliseerde wereld. Missies aanvaarden in het buiteland? Ja, zolang het maar duidelijk is waar de belangen en verantwoordelijkheden van onszelf en onze partners liggen. Zolang maar duidelijk wordt gemaakt dat de context vaak veel ingewikkelder is en ook op ons impact heeft. En ja, zolang we er zelf ook volledig klaar en uitgerust voor zijn.