Netsensei

Much Ado About Nothing

Uw boterham verdienen

Via Ine kwam ik terecht bij een crowdfunding campagne voor Soylent.

Hier komt het op neer: de jonge Amerikaanse entrepreneur Rob Rhinehart vond dat hij te veel tijd verloor met het klaar maken van wat hij ‘crappy’ dagdagelijkse maaltijden noemde. In plaats daarvan ontwikkelde hij een soort vloeibare substantie genaamd Soylent, waarin alle stofjes zitten die een mens nodig heeft om van te kunnen leven. Die substantie kan heel efficiënt worden geproduceerd. Zo spaart Rob geweldig veel tijd uit die hij in zijn eigen zaak kan steken. In de bijzonder hoogcompetitieve start-up wereld waar elk uur telt is die tijd letterlijk broodnodig. Rob heeft door dit soort “biohacking” een voordeel op de concurrentie.

De bedoeling van de kickstarter is om de formule te commercialiseren. Niks dan voordelen volgens het project: minder voedselverspilling, goedkoop,…

Dat roept meteen een aantal interessante vragen op.
Wil je wel je de smaak van je dagelijkse maaltijd inruilen voor een artificiële pap?
Wil je echt het plezier van het dagelijkse koken laten vallen?
Wil je de daad van het eten reduceren tot een paar slokken?

Toen ik het verhaal las, vond ik er een paradox in terug. Wat is onze motivatie om te werken? Ongeacht rang of stand: om in onze primaire behoeften te voorzien. Een dak boven ons hoofd en eten op tafel. Werken staat daarom niet voor niets synoniem met de uitdrukking “Je dagelijkse boterham verdienen”. Het klinkt dus bizar dat je door biohacking één van de primaire redenen om te werken wil uitschakelen, net omdat het je werk in de weg staat.

Sinds het ontstaan van landbouw een kleine 12.000 jaar geleden is de keuken in zowat alle culturen en beschavingen alles waar het om draait. Ons leven draait rond die 2 of 3 dagelijkse momenten waarbij we rond de tafel zitten en eten. Eten, koken, voedsel klaarmaken is zo’n basale daad dat het in ons cultureel DNA zit ingebakken. En de impact van eten op sociaal, economisch en zelfs religieus vlak zijn niet te onderschatten. Niet voor niets breekt en deelt Jezus het brood bij het Laatste Avondmaal.

Wat is de impact dan van zo’n vloeibaar sapje? Zou het een gamechanger of een disrupter kunnen zijn?

Rob beweert dat hij niet de bedoeling heeft om het samen uit gaan eten wil uitschakelen. Wel het monotone van de ongezonde “vlug-tussen-door” maaltijden. Denk aan broodjes, pizza, noodles, frietjes,… Ook daar zie ik een paradox.

De aard van onze maaltijden weerspiegelt de aard van onze samenleving. En eerlijk gezegd: het ziet er niet goed uit. We leven een jachtig, Westers bestaan tussen vergaderingen, smartphones, files, grootwarenhuizen,… Het koele vooruitgangsdenken gaat er van uit dat alles beter, sneller en efficiënter kan. We zijn werkende consumenten en we moeten mee in een ratrace waar het beste product of de beste service het haalt. Net de snelle, ongezonde hap tussen door vertelt ons iets: dat we reeds toegevingen hebben gedaan als het om een primaire behoefte gaat, om toch maar mee te kunnen. Heel wat mensen zijn zich van die toegeving bewust en hebben daar een grens getrokken. Geen wonder dat er bewegingen zoals slow food ontstaan.

Het idee achter Soylent is net het tegenovergestelde van slow food: laten we nog een stap verder gaan en het hele aspect van eten uitschakelen zodat we een voetje voor hebben op anderen.

Dat brengt me meteen bij het storende effect van zo’n product. Stel dat, en ik spreek louter hypothetisch, genoeg mensen hun dieet overschakelen op zo’n substantie, dan zou het misschien kunnen dat ook de ‘normale’ eters gedwongen worden om mee te doen willen ze in de race blijven. Stel je immers voor: bij een ontslagronde kom jij misschien eerder in aanmerking voor de schopstoel omdat jij nog een broodje gaat halen terwijl je directe collega het eten kan houden op een sapje en zo extra billable uren haalt.

Klinkt Soylent als science fiction? Misschien wel. De menselijke aard maakt soms vreemde bokkensprongen. Aan de ene kant kan je niet heen om 10.000 jaar rituelen, culturen,… die ons van kindsbeen af worden aangeleerd. Anderzijds heeft de laatste eeuw ons getoond dat we relatief gemakkelijk, op een generatief of 3, oeroude gewoonten naar de prullenbak kunnen verwijzen.

Mocht het er ooit van komen en Soylent ligt hier naast de aardappeltjes in de winkelrekken, ik denk niet dat ik er snel voor zal kiezen. Net omdat ik werk om te kunnen leven. Niet andersom.